[:pl]

Architektura nieustannie ewoluuje. Podlega modom i dostosowuje się do zmieniającego się stylu życia ludzi. Postanowiliśmy przeanalizować co aktualnie jest najważniejsze przy projektowaniu domów jednorodzinnych.

Podstawowym parametrem budynku jednorodzinnego, ale także każdego innego, jest powierzchnia użytkowa. Obecnie w Polsce najczęściej realizowane są projekty o powierzchni od 120m² do 150m². Sporo osób decyduje się również na mniejsze budynki – poniżej 120m², natomiast domy duże – powyżej 200m² stają się rzadkością. Wygląda na to, że Inwestorzy stawiają na przemyślaną funkcjonalność, która musi się zmieścić w ograniczonej powierzchni. Dla architekta zaprojektowanie domu o małym metrażu jest ciekawym wyzwaniem i okazją do stworzenia nietypowych rozwiązań.

Z domem nierozłącznie wiąże się garaż. Zdecydowana większość budynków jednorodzinnych wznoszona jest poza miastem i codzienne dojazdy do pracy odbywają się za pomocą samochodu. Większość osób projektuje sobie garaż. Z reguły jest on 2-stanowiskowy. W zależności od koncepcji architektonicznej może on być wolnostojący lub połączony z bryłą domu. Dobre rozwiązanie przejścia pomiędzy garażem a częścią mieszkalną bywa czasem kłopotliwe – zależy to w dużej mierze od kształtu konkretnej działki. Dzięki takiemu przejściu można jednak komfortowo przemieszczać się z samochodu do wnętrza domu bez względu na panującą w danej chwili pogodę. Ponadto powierzchnia garażu wbudowanego liczona jest w ewidencji gruntów i budynków w ramach powierzchni mieszkalnej co ma wpływ na wysokość podatku od nieruchomości.

Jeśli chodzi o rozplanowanie poszczególnych pomieszczeń to zauważyliśmy tendencję do tworzenia w strefie nocnej 2 niezależnych części dla rodziców i dzieci. Apartament rodziców posiada coraz częściej własną łazienkę i garderobę, z których korzystają wyłącznie gospodarze. Dzieci mają dostęp do drugiej łazienki, posiadającej wejście z ogólnodostępnego korytarza. W strefach dziennych prawie zawsze projektujemy kuchnie łączone z salonem. Przy ograniczonym metrażu domu daje to wrażenie większej przestrzeni niż uzyskalibyśmy wydzielając te pomieszczenia. Ponadto coraz mniej osób nastawia się na intensywne gotowanie w domu, przy którym zamykało się kuchnię aby uniemożliwić rozprzestrzenianie się zapachów po całym wnętrzu. W połączeniu ze strefą dzienną projektujemy często dodatkowy pokój. Dotychczas był on z reguły traktowany jako pokój dla gościa. Miejsce, gdzie zaproszona osoba może przenocować nie ingerując w przestrzeń mieszkalną gospodarzy. Coraz częściej jednak dodatkowy pokój otrzymuje konkretną funkcję związaną z pracą, np. gabinet czy home office lub staje się strefą relaksu, np. pokój telewizyjny, siłownia.

Istotnym trendem w projektowaniu współczesnych domów jest dążenie do energooszczędności. Po części wymuszają to przepisy techniczno-budowlane ale również sami budujący stają się coraz bardziej świadomi. Brane są pod uwagę zaawansowane rozwiązania takie jak ogrzewanie pompą ciepła czy wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, tzw. rekuperacją. Nie można jeszcze powiedzieć, że instalacje tego typu stosowane są już powszechnie ale na pewno jest ich coraz więcej. Wpływ na to mają także coraz bardziej przystępne ceny urządzeń i duża liczba firm specjalizujących się w ich montażu. Warto wiedzieć, że wymagania dotyczące maksymalnej ilości energii zużywanej przez budynek na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody, będą stopniowo zaostrzane. Najbliższe podniesienie poprzeczki czeka nas od 1 stycznia 2017r. a następne od 1 stycznia 2021r. Zatem budowanie powyżej obecnie obowiązujących standardów sprawi, że budynek przez dłuższy czas będzie można traktować jako nowoczesny.

Wielu ludzi nierozerwalnie kojarzy posiadanie własnego domu z ciepłem żywego ognia w kominku. Nie wszędzie jednak zbudowanie kominka jest możliwe. Jeśli chodzi o Kraków, na podstawie tzw. uchwały antysmogowej, od 2019r. będzie obowiązywał zakaz ogrzewania przy pomocy paliw stałych takich jak węgiel czy drewno. Obejmie on zatem również kominki. Już teraz zakaz realizacji kominków znajduje się w niektórych planach zagospodarowania przestrzennego. Na obszarach gdzie takie ograniczenia nie występują budujący nieraz decydują się na kominek. Niektórzy stosują instalację tzw. płaszcza wodnego – wydaje się ona jednak mało wygodna w porównaniu do ogrzewania działającego automatycznie jak gazowe czy pompa ciepła.

Jeśli chodzi o wybór materiałów do budowy domu Polacy w znacznej większości pozostają tradycjonalistami. Od lat najpopularniejsze są technologie murowane – ceramika poryzowana i beton komórkowy. Sporadycznie wznoszone są budynki w technologii szkieletu drewnianego oraz w technologiach prefabrykowanych. Jest to w gruncie rzeczy zrozumiałe. Inwestycja w dom jest dla wielu osób najważniejszą inwestycją w życiu dlatego nie chcą one ryzykować budowania z czegoś, co nie jest im dobrze znane.

W zakresie wyglądu zewnętrznego widzimy tendencję do upraszczania bryły budynków. Wiąże się to ze wspomnianą wyżej energooszczędnością ale może być też przejawem zmieniających się gustów estetycznych. Na szczęście – naszym zdaniem – odchodzi się od jaskrawych kolorów elewacji. Dominują odcienie bieli, beżu i szarości. Aby nadać budynkowi charakteru wykorzystuje się różnego rodzaju okładziny, najczęściej z naturalnych materiałów takich jak drewno, kamień czy cegła klinkierowa. Zdecydowanie popularne są duże przeszklenia, które zapewniają dużą ilość światła we wnętrzu i wizualny kontakt z ogrodem, co bywa szczególnie istotne dla osób wyprowadzających się z centrum miasta, gdzie ogrody należą do rzadkości.

Tak w skrócie wyglądają trendy w projektowaniu domów jednorodzinnych, które udało się nam zaobserwować bazując na pracy przy tworzeniu projektów dla licznych Inwestorów indywidualnych. Dane weryfikowaliśmy również za pomocą ogólnodostępnych źródeł informacji dotyczących rynku domów. Jesteśmy bardzo ciekawi jak będą wyglądać polskie domy za 20 lub 40 lat. Możemy spróbować je sobie wyobrazić, to jednak temat na zupełnie inny artykuł.

architekt Michał Matejczyk[:]