Wg Organizacji Narodów Zjednoczonych liczba osób zamieszkujących tereny miejskie wzrośnie do 2030 roku do 5 miliardów. Oznacza to, że miasta zamieszkiwać będzie aż 60% światowej populacji. Z uwagi na to 11. Celem Zrównoważonego Rozwoju jest “Uczynić miasta i osiedla ludzkie bezpiecznymi, stabilnymi, zrównoważonymi oraz sprzyjającymi włączeniu społecznemu”. Przeczytajcie jakie aspekty powinni wziąć pod uwagę architekci projektujący budynki w miastach przyszłości. 

Architektura dla ludzi

Mark Kushner – amerykański architekt – twierdzi, że architektura nie jest matematyką czy zagospodarowaniem przestrzeni, a uczuciem, które żywimy do miejsca, w którym żyjemy. Jesteśmy otoczeni przez architekturę, spędzamy “w architekturze” większość naszego czasu i to, jaka ona jest i jak się w niej czujemy, ma wpływ na to jacy jesteśmy. 

Trudno się z tym nie zgodzić. Architekt pracuje w dzisiejszych czasach dla użytkowników budynków. Chce poznawać ich oczekiwania i projektować tak, by zapewnić im wszystko czego potrzebują. Dlatego architekturę przyszłości należy uznać za architekturę dla nas, ludzi, nie jedynie wymóg, który stawia architektom i urbanistom zastana sytuacja.

Nie bez znaczenia jest jednak fakt, że architekt musi działać zgodnie z założeniami dokumentów planistycznych, do których dostosować sie muszą również inwestorzy. Oznacza to, że ilość terenów zielonych, wysokość budynków, ilość dróg czy nawet ilość miejsc parkingowych jest określona przez miejskich planistów. Jest to pewnego rodzaju ograniczenie, ale i ważny fakt dla użytkowników miast, którzy zastanawiają się często nad sensem niektórych rozwiązań. 

Wyzwania miast przyszłości

Nie jest istotne czy projektujemy budynek wielorodzinny, wielopiętrowy hotel czy przebudowujemy starą fabrykę. Ważne jest, by wziąć pod uwagę z jakimi wyzwaniami będą borykać się mieszkańcy miast i osoby, które zarządzają miejskimi terenami. 

Wśród wyzwań są między innymi: duże zatłoczenie, problemy z gospodarką wodną, zarządzaniem odpadami, organizacją transportu i zanieczyszczeniem powietrza. Rolą urbanistów i architektów jest wdrożenie dobrych praktyk, dzięki którym miasta staną się zrównoważone, bezpieczne i dostępne dla wszystkich. 

Warto tu wrócić do pojęcia architektury uniwersalnej, o którym pisaliśmy już w artykule “Architektura dla osób starszych, czyli architektura uniwersalna”. Architektura uniwersalna uwzględnia całe spektrum możliwości ludzi, czyli bierze pod uwagę osoby z niepełnosprawnościami, kobiety w ciąży, osoby starsze, otyłe, niskie i wysokie. W miastach niedalekiej przyszłości taka architektura będzie normą. 

Skutki nadmiernego eksploatowania terenów zielonych właśnie zauważamy. M.in. obserwując w okresie jesienno-zimowym coraz gorszą jakość powietrza, która nierzadko uniemożliwia bezpieczne wyjście z domu. W miastach przyszłości tereny zielone będą nie tylko w parkach i na obrzeżach miast, ale i na dachach budynków, a nawet we wnętrzach. Zapewnienie dostępu do terenów zielonych także należy do 11. CZR. Obcowanie z naturą jest jednym ze sposobów na osiągnięcie dobrostanu psychicznego.

Recykling nie powinien dotyczyć jedynie rzeczy, ale i budynków. Wykorzystanie istniejących już fabryk, dachów, wewnętrznych podwórek to aspekt, który dla architektów jest nowym polem do popisu. 

Nie zapominajmy o pojazdach, które generują dwutlenek węgla. W miastach przyszłości nie ma już miejsca na spaliny. Aby zachęcić ludzi do korzystania z samochodów elektrycznych czy hulajnóg, należy uwzględnić w projekcie m.in. stacje ładujące. 

Normą stają się także odnawialne źródła energii i mądre zarządzanie energią w budynkach. Korzystanie z energii słonecznej czy odpowiedni kształt pomieszczeń w budynkach mogą zapewnić użytkownikom bezpieczeństwo energetyczne.

Wiele razy pisaliśmy także o tym, jak ważna jest i zapewne będzie, samowystarczalność miejsc zamieszkania. Wielorodzinne osiedla będą miały dobry dostęp do usług (sklepy, przedszkola, zakłady fryzjerskie itp.), a ludzie tworzyć będą osiedlowe społeczności. Życie społeczne osiedli wzmocnią wspólne tereny, takie jak ogródki społeczne, parki na dachach, które coraz częściej uwzględnia się w projektach. 

Należy podkreślić, że przekształcanie miast w kierunku zrównoważonych nie będzie przebiegało tak samo w każdym kraju. Jest to zależne od czynników ekonomicznych, kulturowych oraz rodzaju skutków zmian klimatu, które zajdą na danym terenie. Inaczej będą wyglądały projekty budynków w miastach, które narażone będą na powodzie, inaczej tych narażonych na tornada. 

Zmiany motywacją architekta

Choć brzmieć to może jak istna futurologia, to zmiany społeczne, gospodarcze oraz zmiany klimatu, poniekąd wymuszają na nas, architektach, nowe spojrzenie na projektowanie. Nie jest to jednak wymuszenie w kontekście pejoratywnym. To pozytywny bodziec, który oddaje charakterystykę naszej pracy: kierowanej do i dla ludzi. 

Źródła:

Cel 11: Uczynić miasta i osiedla ludzkie bezpiecznymi, stabilnymi, zrównoważonymi oraz sprzyjającymi włączeniu społecznemu, www.un.org.pl, dostęp: 22.11.2021

Why the buildings of the future will be shaped by… you, www.ted.com, dostęp: 22.11.2021